Norbert von Hannenheim, volledige naam Norbert Wolfgang Stephan Hann von Hannenheim (1898, Nagyszeben - 1945, Landeskrankenhaus Obrawalde bij Międzyrzecz) was een Duits componist van Oostenrijks-Hongaars afkomst. Hij wordt beschouwd als de meest talentvolle leerling van Arnold Schönberg uit diens Berlijnse tijd (1925-1933).
Hannenheim werd geboren in Nagyszeben (in Duits: Hermannstadt, tegenwoordig Sibiu geheten). Hij bezocht een Duitse middelbare school in Hermannstadt en kreeg privé pianolessen. Al vanaf jonge leeftijd hield hij zich met componeren bezig.
In de jaren 1922/23 studeerde hij in het Oostenrijkse Graz en vervolgens in Leipzig bij Paul Graener. Aldaar schreef hij kamermuziek, orkestwerken en verschillende solo-concerten voor cello en viool (met orkestbegeleiding).
In 1925 vond (in zijn geboortestad) de première plaats van de eerste van vijf vioolsonates.
In 1928/29 studeerde Hannenheim korte tijd bij Alexander Jemnitz in Boedapest om vervolgens toe te treden tot de 'Meisterklasse' van Arnold Schönberg aan de 'Akademie der Künste' in Berlijn. Schönberg had grote achting voor hem ("een van de interessantste persoonlijkheden die ik ooit heb ontmoet") en Hannenheim was volgens zijn medeleerlingen de enige waarvan Schönberg het accepteerde als hij hem tegensprak.
Vanaf 1929 werden zijn werken regelmatig uitgevoerd, zowel in de concertzaal als op de radio. Maar aangezien hij zich alleen maar aan componeren wijdde en geen bij-baantjes aannam, verkeerde hij ook altijd in geldnood. Als hij niet componeerde, lag hij in bed, om energie (en voedsel) te sparen.
In deze tijd openbaarden zich bij Hannenheim ook psychische problemen, waardoor hij van tijd tot tijd in klinieken werd opgenomen en die hem uiteindelijk fataal zouden worden.
In 1932 won Hannenheim de 'Mendelssohn Staatsprijs' en werd zijn Tweede pianoconcert door verschillende radiostations (ook buitenlandse) uitgezonden. Een jaar later werd hem, tesamen met zijn studiegenoot Pater Schacht, de 'Emil-Hertzka-Prijs' toegekend. Volgens dezelfde Schacht (in een brief aan mede-leerling Erich Schmid), zou Hannenheim krankzinnig zijn geworden en van plan zijn composities te verbranden.
Vanaf Hitlers machtsovername nemen uitvoeringen van Hannenheims werken af. Een in 1935 geplande uitvoering van twee delen uit zijn Zevende Symfonie (door de Berliner Philharmoniker onder Erich Kleiber), wordt in een laat stadium geannuleerd.
Over Hannenheims leven tijdens de oorlog is weinig bekend. Lange tijd werd aangenomen, dat hij in 1944 was omgekomen bij een Amerikaans bombardement op Berlijn, maar recentelijk zijn bewijzen gevonden waaruit blijkt dat hij pas enkele maanden na de oorlog is gestorven in de psychiatrische kliniek Obrawalde. Dat hij het verblijf in deze kliniek had overleefd was zeer uitzonderlijk, aangezien er tijdens de oorlog naar schatting 7000 - 18.000 patienten zijn vermoord.
Norbert von Hannenheim was een veelschrijver en het grootste deel van zijn werken is verloren gegaan. In 1990, toen wij met onze research naar Von Hannenheim startten, waren slechts twee jeugdwerken van hem bekend. Na intensief onderzoek door verscheidene musicologen, zijn nu ongeveer 40 werken teruggevonden.
De Ebony Band voerde een aantal daarvan uit.

Litt.: Herbert Henck, Norbert von Hannenheim, Kompost Verlag, 2007,
ISBN 978-3-9802341-5-3