In the Spotlight, Actueel

Voor de Vereniging van gepensioneerden van het Koninklijk Concertgebouworkest, gaf Werner Herbers op 20 maart jl. een lezing over de zogenaamde 'ontaarde' muziek, de muziek die door de nazi's verboden werd. De lezing werd opgeluisterd door een powerpoint presentatie van 23 foto's en 10 filmfragmenten.

Johan Giskes schreef een verslag :

Op 20 maart verzamelde zich in Splendor in de Nieuwe Uilenburgerstraat een klein, select gezelschap om een lezing bij te wonen die werd gegeven door Werner Herbers. Het gezelschap bestond uit oud-collega’s, leden van de Vereniging Gepensioneerden Koninklijk Concertgebouworkest. De voordracht ging over componisten waarvan hooguit weinigen iets weten en heel velen nooit hebben gehoord. Al vertellende, werd al snel duidelijk dat Werner sprak vanuit een jarenlange passie voor vergeten, avontuurlijke en intrigerende muziek uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Daaronder dus muziek uit het beladen interbellum. De fascinatie daarvoor dankt hij aan zijn uit Duitsland uitgeweken ouders. Werner begon met de ‘entarte Musik’ (de zogeheten ontaarde muziek) in een groot perspectief te zetten vanuit de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog in Duitsland na het verdrag van Versailles. Muzikaal werd dit geïllustreerd door het ‘Stempellied’ van Hanns Eisler (Lied der Arbeitslosen: „Keenen Sechser in der Tasche“) en verder via het panorama van de weergaloze culturele bloei om de gevolgen van de oorlog te vergeten. Met als voorbeeld de situatie in Berlijn. Op muziekgebied werd die bloei gekenmerkt door een boeiende veelzijdigheid aan nieuwe composities. Composities waarin bijvoorbeeld 12-toonstechnieken en jazz gecombineerd werden. Of waarin nu eens aangesloten werd bij dada, dan weer bij het expressionisme of de dans. Een en ander werd rijk gelardeerd met voorbeelden in beeld en geluid uit Werners zoektocht naar deze muziek. Veel composities werden al voor 1933 ‘entartet’ gevonden: alles wat niet ‘urdeutsch’ was en niet aan de standaarden van voor de Eerste Wereldoorlog voldeed. Voor hen die de periode 1933-1945 overleefden, was de ellende daarna niet voorbij. Het bleek bijna onmogelijk voor de componisten om op artistiek vlak de breuk die zich bij hen had voltrokken, te overbruggen. Eigenlijk had de enorm pakkende lezing langer mogen duren, maar voor wie meer wil weten is er de website van de Ebony Band, www.ebonyband.nl, die een boeiende hoeveelheid materiaal bevat.

Johan Giskes