NRC - 28 juli 2013

Prachtwerken van vergeten musici

Musici spelen vaak vanuit een innerlijk moeten. Dat maakt het ingewikkeld de bezuinigingen op het Nederlandse ensemblebestel goed te overzien. Ook als subsidie stopt, wordt vaak met tijdelijke oplossingen geprobeerd te overleven (Nieuw Ensemble, Ives Ensemble). Je kunt nooit weten of de wind in 2016 niet weer wat vriendelijker waait.
De Ebony Band, in 1990 opgericht door hoboïst Werner Herbers van het Concertgebouworkest, stopte al in 2007 met het geven van concerten. Een definitief einde was ook dat niet. De band richt zich nu op het beschikbaarmaken van de muziek waarin het altijd al gespecialiseerd was: die van vergeten Europese componisten uit het interbellum.
De jongste cd Around Prague is inderdaad een verzameling van vergeten prachtwerken van nu zo goed als onbekende componisten met tot de verbeeldingsprekende namen als Alois Hába, Miroslav Ponc, Emil František Burian en Hanns Aldo Schimmerling. Allen waren ze in de roerige jaren twintig werkzaam in Praag, in de woorden van Joseph Roth (Heimweh nach Prag, 1932) een, "betoverde stad met een onstuimige bereidheid modern en kosmopolitisch te zijn.”
Hoezeer Praag in die tijd een bonte kunstmetropool was, hoor je in de muziek hier verzameld. Neem Schimmerling (1900-1967), student van Zemlinsky. Diens Zes Miniaturen voor kamerorkest bieden een staalkaart van sferen en kleuren, alle even effectvol geïnstrumenteerd. Heeft Geert van Keulen zich hier laten inspireren voor zijn fraaie orkestratie van de Sechs Lieder van Viktor Ullmann? Sfeervol gezongen door Barbara Kozelj zijn ook dat feestjes van oorspronkelijkheid en afwisseling. Hoe verschillend de idiomen ook, overall is er wel een gemene deler. Een ondertoon van weemoed, broeiende en soms barstende levenslust, herfstige kleuren. Feestelijk revueachtig is de Small Overture van Burian, wiens liedtriptiek over kinderen, O Detěch, juist nostalgisch Tsjechisch klinkt. Daarmee vergeleken zijn de Five Polydynamic Pieces van Ponc streng van vorm en inhoud, hoewel ook hij (Trouwfeest op de Eiffeltoren) in staat is tot jazzy avantgardisme.
En zo verbazen eigenlijk bijna alle stukken in meer of mindere mate. Tijd is lang niet altijd de beste rechter als het gaat over roem versus vergetelheid. Dat bewijst de Ebony Band keer op keer.
MischaSpel